HIV-test voor een prikkie

Een HIV test kan gratis en anoniem, maar tegenwoordig ook thuis, al is dit iets minder betrouwbaar.
Hieronder een aantal oude artikelen met allerlei meningen en bezwaren
de webmaster is voorstander van zelf testen ;-)
Bel voor een gratis anonieme HIV-test en goed advies 0900 2042040
Aidsfonds.nl
Bestel bij hiv-thuistest.nl een goedgekeurde doe-het-zelf HIV-test voor een prikkie.



'Thuis dokteren moet met deskundige erbij'
 
Volkskrant 29 juli 2000
Ellen de Visser


Nu nog via internet, straks bij de apotheek: tests om thuis te ontdekken of je lijdt aan een maagzweer of borstkanker. Deskundigen zijn niet enthousiast. 'De fabrikant houdt geen rekening met de spanning van het ziekbed.'
De patiënt die zich zorgen maakt over zijn gezondheid, hoeft niet meer per se naar de huisarts. Zelfdiagnose lijkt de nieuwe trend. Binnenkort zijn in de apotheek tests verkrijgbaar waarmee met een paar druppels bloed een maagzweer, hepatitis C, HIV of prostaatkanker kan worden opgespoord. Kosten: rond de vijfendertig gulden. Zekerheid binnen drie minuten.

Farmaceut Mirates bv uit Rotterdam importeert de tests uit Canada. Het bedrijf komt volgens salesmanager S. Eijkman binnenkort ook met een test om borstkanker vast te stellen, maar die is voorlopig alleen voor de huisarts bedoeld.

De afgelopen maanden werden ze alleen via internet verkocht, maar in overeenstemming met apothekersorganisatie KNMP is besloten om voortaan aan de groothandel te leveren. Daarmee omzeilt het bedrijf de restrictieve maatregelen van minister Borst van Volksgezondheid. Borst wil een verbod op de vrije verkoop van dergelijke hoogrisicotests.

Zelfdiagnostiek beperkte zich tot voor kort tot zwangerschaps tests, bloeddrukmeters en bloedsuikertests voor diabetespatiënten. Voor hoogrisicotests bestond weinig belangstelling. De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ), die vorig jaar een advies uitbracht over zelftests, zag dan ook geen aanleiding voor overheidsmaatregelen. De RVZ constateerde dat de Nederlandse patiënt niet geneigd is om zichzelf zonder medische begeleiding te laten testen: 'De dokter is dichtbij.'

Maar de consument houdt steeds scherper zijn gezondheid in de gaten, zegt Eijkman en dus is er een markt voor doe-het-zelvers. De tests zijn niet al te ingewikkeld: wat bloed op een filter en reactievloeistof erbij. Als een felrode stip opkleurt, is het mis. De tests zijn in Canada gekeurd, zegt Eijkman. De HIV-test biedt 99,7 procent zekerheid. 'Dat is beter dan in het gemiddelde laboratorium.'

Deskundigen zijn minder enthousiast. De Nederlandse Kankerbestrijding noemt een prostaatkankertest overbodig.

Een woordvoerster: 'Veel oudere mannen hebben prostaatkanker zonder dat ze dat weten. Er gaan nog altijd veel meer mensen mee dood dan aan dood. Wat voegt zo'n test dan toe? Als iemand ontdekt dat hij kanker heeft, wil hij natuurlijk meteen worden behandeld. De emotionele belasting is groot terwijl behandeling lang niet altijd zinvol is. Ook niet als de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt.'

De tests bieden schijnveiligheid, vindt internist J. van der Heyden. 'Stel, iemand heeft last van zijn maag en de maagzweertest is negatief. Patiënt opgelucht, terwijl hij best een andere ernstige kwaal kan hebben.'

'Voor hepatitis en HIV geldt bovendien dat je op het juiste moment moet testen. Als je te vroeg bent, meet je niks. De fabrikant verwacht van de patiënt dat hij daar zorgvuldig mee omgaat, maar houdt geen rekening met de spanning van het ziekbed. Als iemand onveilig heeft gevreeën, wil hij snel weten of er wat loos is.'

Eijkman wijst op de uitgebreide bijsluiter waarin op dergelijke aspecten wordt ingegaan. Vermeld wordt dat de patiënt bij een positief testresultaat een arts moet inschakelen. Ook de telefoonnummers van het Aids Fonds en de Kankerbestrijding worden genoemd.

Van der Heyden vindt dat onvoldoende. 'Denk eens aan de psychologische effecten. Iemand is alleen thuis, ontdekt dat hij met HIV is besmet, raakt in paniek en durft er niet over te praten. Dan helpt een bijsluiter met nummers niet.'

Eijkman: 'Zo'n test is geen impulsaankoop. Wij adviseren de consument een plan te maken voordat hij zichzelf test en na te denken over wat te doen bij een positief resultaat. Of hij zich daar iets van aantrekt, weten we niet. Maar we hoeven niet al te betuttelend op te treden.'

Hematoloog dr. P. Huijgens, werkzaam in het Amsterdamse VU-ziekenhuis, wijst op het risico van een vals-positieve of vals-negatieve uitslag. In een laboratorium kan dat worden ondervangen door twee keer te testen, maar voor de doe-het-zelver kan zo'n verkeerde uitslag grote gevolgen hebben.

'Dan loopt iemand tijden rond met rare ideeën of hij gaat na een foute HIV-test door met onveilig vrijen. Zo'n test fungeert dan plat gezegd als een slecht condoom.'


Borst verbiedt vrije verkoop van HIV-test
 
Volkskrant 29 juli 2000

Tests waarmee levensbedreigende aandoeningen als kanker en HIV kunnen worden opgespoord, mogen voortaan niet meer vrij worden verkocht. Minister Borst van Volksgezondheid vindt dat dergelijke 'hoogrisicotests' voor thuisgebruik niet meer zonder medische begeleiding mogen worden aangeboden. Borst wil daarvoor de Wet op de Medische Hulpmiddelen wijzigen.
De tests zijn nu alleen via internet verkrijgbaar. Tot voor kort alleen bij buitenlandse bedrijven, maar sinds april biedt ook farmaceut Mirates uit Rotterdam zelftests aan op het web. De HIV-test loopt het beste: de afgelopen maanden verkocht het bedrijf daar ruim duizend exemplaren van.

Borst ziet daarin een gevaar voor de volksgezondheid. Medische begeleiding ontbreekt en bovendien bestaat er een kans op vals-positieve en vals-negatieve uitslagen met alle gevolgen van dien. In een aantal Europese landen is de verkoop van hoogrisicotests voor thuisgebruik verboden. Ook in de Verenigde Staten en Canada zijn ze niet toegestaan.

De maatregel van Borst is het gevolg van een Europese richtlijn over in-vitrodiagnostiek die sinds oktober 1998 van kracht is. Daarin worden ook eisen gesteld aan zelftests. Het risico van een foutief gebruik en foutieve interpretatie van de resultaten moet worden beperkt. EU-lidstaten moeten nog dit jaar maatregelen nemen die de kwaliteit en de veiligheid van hoogrisicotests garanderen.

Borst wil dat de testst alleen nog maar via de apotheek worden verkocht. Er moet een deugdelijke bijsluiter bij zitten waarin wordt gewezen op de ernst van de mogelijke aandoening en het belang van medische begeleiding. De apotheker moet de consument wijzen op de noodzaak om bij een positief testresultaat een arts op te zoeken.

Deskundigen aan wie Borst de nieuwe regeling ter advisering heeft voorgelegd, vinden dat de maatregel niet ver genoeg gaat. Woordvoerders van het Aids Fonds en de Nationale Kankerbestrijding zijn kritisch. Internist dr. J. van der Heyden, voorzitter van de orde van medisch specialisten en van de commissie medische ethiek van artsenorganisatie KNMG, vindt zelfs dat de tests uit de handel moeten worden genomen. Overigens blijven de tests te koop via internet bij buitenlandse bedrijven.

Aids Fonds vindt hiv-thuistest niet nodig
20 april 2000

Er zijn tegenwoordig hiv-zelftests te koop waarmee mensen zelf hun bloed kunnen testen op hiv-antistoffen. De resultaten van de zelftests zijn niet voor 100% betrouwbaar. In Nederland is het gebruik van de zelftest niet nodig. Er is altijd wel een betrouwbare testplaats in de buurt waar mensen onder deskundige begeleiding en desgewenst anoniem op hiv getest kunnen worden. De test kan ook worden uitgevoerd bij de huisarts. Dan betaalt de ziektenkostenverzekeraar de rekening. Aan het gebruik van de zelftest kleven nadelen.
Het Aids Fonds raadt gebruikers van de test daarom aan de bijsluiter aandachtig te lezen en zich goed te laten informeren door de Aids-Infolijn (0900-2042040 10cpm)
Net als voor de gewone hiv-antistoffentest geldt dat er drie tot zes maanden verstreken moeten zijn sinds het laatste risico op hiv-infectie. Dat betekent dat als de uitslag (sero)negatief is, dit alleen iets zegt over de periode vooarafgaand aan de test en niets over de laatste maanden. Als de test uitwijst dat iemand seropositief is, moet men altijd contact opnemen met de huisarts of met een lokale anonieme testplaats (zoals de GGD of een ziekenhuis) om een bevestigingstest te laten doen. Kies het moment van het testen altijd zodanig dat u bij een (sero)positieve uitslag voor steun en advies bij iemand kan aankloppen.

 
Besmettingsgevaar bij prikaccidenten

Aan de Voorzitter van de Vaste Commissie voor
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Postbus 20018
2500 EA Den Haag



GZB/GZ 2055592

20 maart 2000

In verband met het Algemeen Overleg over Academische Ziekenhuizen op 22 maart heeft u mij op 16 maart gevraagd te reageren op een brief van de voorzitter van de regio Amsterdam van de Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG) d.d. 15 februari.

De VHIG, regio Amsterdam, stelt in deze brief de mogelijkheid tot het doen van bloedonderzoek na een prikaccident aan de orde. Zij geeft aan dat indien een prikaccident plaatsvindt het bloed van de patiënt waaraan het slachtoffer van het prikaccident is blootgesteld momenteel alleen onderzocht mag worden op de aanwezigheid van HIV na toestemming van de patiënt. Indien de patiënt toestemming weigert wordt volgens de VHIG de medewerker in zekere zin verplicht te starten met profylactische maatregelen, met de daarbij behorende nadelige en emotionele bijwerkingen”. De VHIG bepleit dat uit het oogpunt van veiligheid en bescherming van de medewerker onderzoek van bloed van de patiënt, dat veelal beschikbaar is, ook zonder toestemming mogelijk zou moeten zijn, waarbij de uitslag geheim zou kunnen blijven voor de patiënt.

Mijn reactie hierop is als volgt. Op dit moment bestaat er geen wettelijke mogelijkheid om iemand bij prikaccidenten te dwingen tot het ondergaan van een HIV-test. Hieraan ligt het grondwettelijk recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer ten grondslag. Van het uitvoeren van een test kan op grond van de Wet op de geneeskundige behandelings-overeenkomst alleen sprake zijn met toestemming van de patiënt. Ook kan het niet zo zijn dat de patiënt niet geïnformeerd wordt, tenzij deze niet geïnformeerd wenst te worden. Daarom dient in dergelijke gevallen net zo gehandeld te worden als in situaties waarin onbekend is van wie het materiaal afkomstig is. Er dient een zo goed mogelijke inschatting gemaakt te worden van de overdrachtskansen met het oog op eventueel te starten profylactische maatregelen.

Dit is mede van belang omdat:
  1. een HIV-test niet direct uitsluitsel geeft over de serostatus van de betrokkene,
  2. post-expositie profylaxe (PEP) met het oog op effectiviteit zo snel mogelijk (bij voorkeur binnen 1 à 2 uur) na het accident dient te worden gestart, en
  3. een eventuele seronegatieve uitslag – gelet op de window-periode – niet per definitie inhoudt dat de betrokkene ook daadwerkelijk HIV-vrij is. Een PEP-behandeling duurt een maand en binnen die maand kan niet met zekerheid een besmetting worden uitgesloten.

Een risico-inschatting zal daarom ook in de onderhavige situatie altijd de doorslag moeten geven ten aanzien van een vervolgbeslissing. Op grond hiervan kan ondanks de emotionele belasting het starten met profyactische maatregelen aangewezen zijn. Het wettelijk afdwingen van een HIV-test, danwel een wettelijke verankering die de mogelijkheid biedt om serum zonder toestemming van betrokkene op HIV te onderzoeken biedt daarom vanuit het oogpunt van de beroepsbeoefenaar (het slachtoffer van het prikaccident) dan ook niet de door de VHIG beoogde optimale bescherming.

De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,

dr. E. Borst-Eilers




PERSBERICHT


Actiever HIV-testbeleid wenselijk

Volgens een vandaag uitgebracht advies van de Gezondheidsraad aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is de tijd rijp voor minder terughoudendheid bij het aanbieden van de HIV-test in de gezondheidszorg. De therapeutische mogelijkheden voor seropositieven en aidspatiënten zijn de laatste jaren sterk verbeterd. Daardoor wegen de voordelen van een vroege diagnose op tegen de daaraan klevende psychische nadelen. Mensen bij wie risicofactoren voor HIV-infectie aanwijsbaar zijn, moeten volgens de Raad de HIV-test aangeboden krijgen. Voor een zwangere vrouw geldt dit ook in geval van twijfel over haar risicostatus.

Tot voor kort waren er geen mogelijkheden om het beloop van een HIV-infectie gunstig te beïnvloeden: het ontstaan van de dodelijke ziekte aids was niet te voorkomen of uit te stellen. De testuitslag 'seropositief' betekende daardoor voor de patiënt het abrupte begin van een uitzichtloze periode van grote lichamelijke en geestelijke nood. Daarom is, mede op advies van de Gezondheidsraad, altijd terughoudendheid betracht in het ongevraagd aanbieden van de HIV-test door beroepsbeoefenaren in de gezondheids- zorg.

Al enige jaren is het tij aan het keren. Met succes is en wordt gewerkt aan de ontwikkeling en toepassing van geneesmiddelen die het fatale proces van virusvermenigvuldiging kunnen afremmen of zelfs tot staan brengen. Bijna een jaar geleden heeft de Gezondheidsraad een advies uitgebracht over deze highly active antiretroviral therapy (HAART; ook wel triple therapy geheten). Hoewel algehele genezing nog niet mogelijk is, blijkt verlenging van het leven met verbetering van de levenskwaliteit binnen bereik te liggen. Een vroeg begin van de therapie lijkt van veel belang te zijn. Vooral bij zwangere vrouwen is de te behalen winst groot: de kans op virusoverdracht van moeder op kind kan in beginsel fors worden gereduceerd.

Door de nieuwe ontwikkelingen is de verhouding tussen de voor- en nadelen van het ondergaan van de HIV-test belangrijk veranderd. Daarom is het wenselijk minder terughoudend te zijn bij het ongevraagd aanbieden van de HIV-test. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg moeten, meer dan voorheen, proberen na te gaan in hoeverre risicofactoren voor HIV-infectie aanwijsbaar zijn in het leven van degene die zich in hun spreekkamer meldt. Dit kan gebeuren aan de hand van in het advies gegeven gedetailleerde omschrijvingen van de omstandigheden, gedragspatronen en (medische) gebeurtenissen die volgens de huidige inzichten een verhoogd besmettingsrisico inhouden. Zijn dergelijke risicofactoren, blijkens de verkregen antwoorden op gerichte vragen, inderdaad aanwijsbaar dan moet het ondergaan van een HIV-test nadrukkelijk worden aangeraden. Gaat het om een zwangere vrouw dan moet dit ook gebeuren als haar risicostatus onduidelijk is.

In alle gevallen is het noodzakelijk om via gedegen voorlichting de patiënt in staat te stellen zelfstandig een beslissing te nemen. Mensen met een ongunstige testuitslag dient men te verwijzen naar een arts die ervaring heeft met het behandelen van patiënten met HIV-infectie of aids. Intussen is er, zo besluit het nu verschenen advies, behoefte aan schriftelijk voorlichtingsmateriaal over de nieuwe inzichten in de voor- en nadelen van de HIV-test.

Nadere inhoudelijke inlichtingen verstrekt drs J Sekhuis, arts, tel. (070) 340 54 41, of prof. dr JJ Sixma, tel. (070) 340 74 50.

Datum: 20 januari 1999